Soru:
Sayın Memurlar Hukuk ben Doğu ilinde dış karakolda görevli Jandarma personeli olarak görev yapmaktayım. Yol uygulaması sırasında mavi tükenmez kalemin mürekkebi bittiğinden dolayı tutanağı siyah tükenmez kalemle tutmak durumunda kaldım. Bu tutanağı siyah kalemle tuttuğum için açılan soruşturma sonucu şahsıma talimatlara uymamaktan kınama cezası verildi. Karakola uzun zamandan beri kırtasiye ürünleri de getirtilmemiştir. Verilen bu cezayı iptal ettirebilir miyiz?
Cevabımız:
Değerli Jandarma personeli takipçimiz, siyah tükenmez kalem ile tutanak tuttuğunuz iddiasıyla verilen disiplin cezası hukuka aykırı olup, İdare Mahkemesi tarafından cezanın iptali gerekecektir. Bu görüşümüzü izah edelim.
Siyah tükenmez kalemle tutulan tutanak için, 682 sayılı Genel Kolluk Disiplin Hükümleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamesi’nin 8.maddesinin 2/a fıkrası ‘’ Görev sırasında veya dışında, mevzuat veya talimatlarla yasaklanan davranışlarda bulunmak ‘’ suçunu işlediğiniz iddiasıyla hakkınızda Kınama Cezası tesis edilmiştir.
Maddede yazılan suçlardan disiplin cezası verilebilmesi için kusurlu bir hareketinizin bulunması ve o kusurlu hareketin yapılmaması için herhangi bir talimat veya mevzuatta açıkça belirtilmesi gerekmektedir. Oysaki hiçbir mevzuat veya talimatlarda; zaruri durumlar dışında, tutanağın siyah tükenmez kalem ile tutulmamasına dair bir emir bulunmamaktadır.
Yol uygulaması görevini ifa ettiğiniz esnada, görev yoğunluğu ve araçların fazla birikmesi sebebiyle, mavi tükenmez kaleminizin mürekkebi bittiğinden dolayı hizmetin aksamaması için siyah kalem ile tutanak tuttuğunuz görülmektedir.
Dolayısıyla eylem ile verilen ceza arasında adil bir denge yoktur. Sabit olduğu belirlenen fiil ile uygulanan ceza arasında adil bir dengenin kurulması başka bir anlatımla fiil ve cezanın uyumlu olması gerekmektedir. Kanun koyucu, hukuk devletinde kamu hizmetlerinin uyum ve düzen içinde yürütülmesini sağlamak amacıyla hizmeti sunan kamu görevlileri için disiplin düzenlemeleri içeren kurallar öngörebilir ve bu kurallara uyulmasını temin etmek amacıyla çeşitli disiplin yaptırımları benimseyebilir. Ancak disipline konu eylemler ile yaptırımlar arasında adil bir dengenin gözetilmesi de hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir. Eylem ile yaptırım arasında bulunması gereken adil denge, “ölçülülük ilkesi” olarak da adlandırılmakta ve bu ilkenin alt ilkelerini de elverişlilik, zorunluluk ve orantılılık ilkeleri oluşturmaktadır.
“Elverişlilik ilkesi”, öngörülen yaptırımın ulaşılmak istenen amaç için elverişli olmasını, “zorunluluk ilkesi” öngörülen yaptırımın ulaşılmak istenen amaç bakımından zorunlu olmasını ve “orantılılık ilkesi” ise öngörülen yaptırım ile ulaşılmak istenen amaç arasında olması gereken orantıyı ifade etmektedir.
Anayasanın 38. maddesinin ve 1. fıkrasında “Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz, kimseye suç işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez. ” Hükmü amirdir. Disiplinsizlik sebebiyle disiplin cezası verilebilmesi için o disiplinsizliğin kanunda açıkça yazılması gerekmektedir. Hiçbir kanunda siyah tükenmez kalemle tutanak tutmanın cezai bir yaptırımı yoktur. Yine Kabahatler Kanunu m.4’e göre; “ Hangi fiillerin kabahat oluşturduğunun, kanunda açıkça tanımlanması gerekmektedir.
Ayrıca talimatlara uyulup uyulmadığı, bunun hangi tutum ve davranıştan kaynaklandığı da anlaşılır olmalıdır. Ancak hakkınızda JOKER madde olarak ‘’ talimatlarda yasaklanan davranışlarda bulunmak ’’ maddesinden bu disiplin cezası tesis edilmiş olup siyah kalem ile tutanak tutmanın hangi talimatta yasaklandığı da belirtilmemiştir.
Diğer yandan, dış bir karakolda görev yaptığınız ve bu karakola uzun zamandır kırtasiye ürünleri getirilmediği de değerlendirildiğinde olayda sizin değil, birim ihtiyaçlarını karşılamak ile yükümlü olan idarenin hizmet kusurlu olduğu açıktır.
Açıkladığımız bu gerekçeler doğrultusunda, siyah kalem ile tutanak tuttuğunuz için verilen disiplin cezasının İdare Mahkemesi tarafından iptali gerekecektir.
Not: Disiplin Cezası alan, eş durumu ataması yapılmayan veya her türlü konularda idare ile sorun yaşayan tüm arkadaşlar, bizlerle irtibata geçmeniz durumunda, ilgili cezaların iptali ve diğer sorunların çözümü için, avukatlarımız tarafından İptal davaları açılacaktır. Bizi aramanız yeterlidir. ( Jandarma ve diğer Askeri personeller de bizlere ulaşabilir )